Μέσω κυρίως της μείωσης του εργατικού κόστους και του χαμηλού πληθωρισμού, απόρροια αμφότερα της οικονομικής ύφεσης, επιχειρεί η Ελλάδα να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητα στον μεταποιητικό τομέα, συνθήκες ωστόσο που δεν είναι ικανές για τη δημιουργία βιώσιμου και ανεπτυγμένου δευτερογενούς τομέα. Οι πολύ χαμηλές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, οι επιδόσεις κάτω του μέσο όρου στην καινοτομία, η γραφειοκρατία και η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, καθώς και η αδυναμία χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις τράπεζες, εξακολουθούν να αποτελούν βαρίδια, κρατώντας την ελληνική βιομηχανία μόλις στο 9,7% ως συμβολή στο ΑΕΠ, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 15,2%.
- Γρηγορότερη η σύσταση επιχειρήσεων στην Ελλάδα αλλά 4 φορές πιο ακριβή
Μόλις 11 ημέρες πλέον απαιτούνται για να ιδρύσει κάποιος επιχείρηση στην Ελλάδα χρόνος ιδιαίτερα σύντομος αν αναλογιστεί κανείς ότι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 14 ημέρες.Κι όμως, όσο εύκολο, από άποψη χρόνου, είναι το επιχειρείν στην Ελλάδα, τόσο δύσκολο είναι σε ό,τι αφορά τους πόρους που πρέπει να δαπανήσει ένας επίδοξος επιχειρηματίας για να συστήσει εν τέλει την εταιρεία του. Και αυτό γιατί η σύσταση επιχείρησης στη χώρα μας εξακολουθεί να είναι τέσσερις φορές ακριβότερη (ως ποσοστό του κατά κεφαλήν εισοδήματος) από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ενώ είναι και πιο δαπανηρή η καταχώριση τίτλων ιδιοκτησίας.
Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση δεν σταματούν στην ίδρυσή της. Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι από δύσκολη έως αδύνατη, αφού η μείωση της προσφοράς πιστώσεων εξακολουθεί να δυσχεραίνει την επιχειρηματική δραστηριότητα, ιδίως για τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό είναι οι δυσκολίες του τραπεζικού τομέα, οι καθυστερούμενες οφειλές του κράτους σε προμηθευτές (που ανέρχονταν σε περίπου 4,4% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012), η πτώση στην αγοραία αξία των στοιχείων του ενεργητικού που δίνονται ως εγγύηση και ο δείκτης κινδύνου της χώρας, γεγονός, που καθιστά τη χρηματοδότηση μεγάλων επιχειρήσεων, από ξένες τράπεζες, σχεδόν αδύνατη.
Η κατάσταση στην τραπεζική αγορά έχει ως αποτέλεσμα ανεπαρκή παροχή χρηματοδότησης έργων, κεφαλαίου κίνησης και χρηματοδότησης εισαγωγής-εξαγωγής, ενώ η Ελλάδα πάσχει από έλλειψη εξειδικευμένων χρηματοδοτικών οργανισμών.
Σε ό,τι αφορά τις πιστώσεις -ανάλυση στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση σε συνεργασία με την Ομάδα Δράσης (στοιχεία Απρίλιος 2013)-, υπάρχει έλλειψη χρηματοδότησης με μετοχικά κεφάλαια καθώς και διαρθρωτικό έλλειμμα χρηματοδότησης της αγοράς της τάξεως των 5-10 δισ. ευρώ το καθένα.
Την ίδια ώρα, ο χρόνος πραγματοποίησης πληρωμών από τις δημόσιες αρχές είναι πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (174 ημέρες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. που είναι 66 ημέρες).
- Το αγκάθι της δημόσιας διοίκησης
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι συνολικές επιδόσεις της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, όπως αξιολογούνται από τον δείκτη της Παγκόσμιας Τράπεζας για την αποτελεσματικότητα του κράτους, είναι αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Η παρατηρούμενη ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας της δημόσιας διοίκησης και της εφαρμογής της πολιτικής, είναι πολύ χαμηλή (0,52 σε σύγκριση με 1,18 στην Ε.Ε.). Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι επίσης λιγότερο πιθανό να είναι διαθέσιμες στο Διαδίκτυο. Η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από τις μικρές επιχειρήσεις το 2012 ήταν ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (86% και 85% αντίστοιχα) ενώ η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από πολίτες το 2013 ήταν κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (43,8% και 52,5% αντίστοιχα). Η διάρκεια πραγματοποίησης πληρωμών από τις δημόσιες αρχές είναι πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (174 ημέρες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. που είναι 66 ημέρες).
- Το δικαστικό σύστημα
Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν εδώ. Το ελληνικό δικαστικό σύστημα χαρακτηρίζεται από την Κομισιόν ανεπαρκές, ενώ όπως επισημαίνεται η διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών είναι μεγάλη σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου και του αστικού και του εμπορικού δικαίου.
Το ποσοστό επίλυσης υποθέσεων είναι χαμηλό, με αποτέλεσμα την αύξηση των καθυστερήσεων και σημαντικό φόρτο εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων. Επίσης, η αντίληψη περί της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης στην Ελλάδα έχει την τέταρτη χειρότερη βαθμολόγηση στην Ε.Ε. (Πίνακας αποτελεσμάτων της Ε.Ε. στον τομέα της δικαιοσύνης το 2013).
- Κόστος εργασίας
Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται στις εκθέσεις, την περίοδο 1999-2009 το κόστος εργασίας στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 50% και πλέον, προκαλώντας δραστική μείωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής μεταποίησης. Ωστόσο, «η ανταγωνιστικότητα αποκαθίσταται μέσω της αυξημένης μισθολογικής ευελιξίας και του χαμηλού πληθωρισμού», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, με το εργατικό κόστος να έχει μειωθεί μόλις μέσα σε τρία χρόνια κατά 20%, βάσει των στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).
Σε ό,τι αφορά την καινοτομία οι επιδόσεις της Ελλάδας βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο, και μάλιστα την περίοδο 2008-2012 υποχώρησαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,7%. Επιπλέον, αν και το 2011 η Ελλάδα είχε θέσει στόχο για το 2020 να φτάσουν οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη στο 2% του ΑΕΠ, από 0,58% όλη την προηγούμενη δεκαετία, ο στόχος αυτός αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, στο 0,67% του ΑΕΠ. Η ειρωνεία; Αν και παρέχεται σημαντική χρηματοδότηση από τα κοινοτικά προγράμματα για την ανάπτυξη της καινοτομίας από τις επιχειρήσεις, οι τελευταίες δεν μπορούν να λάβουν την προκαταβολή των χρημάτων αυτών, διότι αδυνατούν να παράσχουν τραπεζικές εγγυήσεις.
Βήματα προόδου εντοπίζει η Κομισιόν σε ό,τι αφορά την εξωστρέφεια, αναφερόμενη τόσο στην αύξηση των εξαγωγών όσο και στην απλοποίηση των διαδικασιών που επιχειρείται, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι «λόγω της ύφεσης και της μείωσης της προσφοράς πιστώσεων, οι επενδύσεις είναι ακόμη πολύ χαμηλότερες των προσδοκιών».
Καθοριστικό ρόλο στη χαμηλή ανταγωνιστικότητα εξακολουθεί να διαδραματίζει ο υψηλός βαθμός ρύθμισης και γραφειοκρατίας, καθώς και η διαφθορά.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα πορίσματα της Κομισιόν για όλα τα Κράτη – Μέλη της, μπορείτε να δείτε εδώ και εδώ