α) Οι νέες Ειδικές Επιχειρησιακές Συλλογικές Συμβάσεις (Ικανότητα σύναψης – Περιεχόμενο – Δικαιώματα των μερών)
β) Τρόποι επίλυσης των συλλογικών διαφορών εργασίας (Μεσολάβηση και Διαιτητική Απόφαση – Έκδοση και περιεχόμενο)
γ) Τροποποιήσεις στους πρόσφατους νόμους 3845, 3846 και 3863/2010 (Ρυθμίσεις για την εκ περιτροπής εργασία – πρόσθετες ώρες εργασίας)
δ) Νομοθετική καθιέρωση σύμβασης εργασίας με δοκιμή (Δυνατότητα απόλυσης χωρίς αποζημίωση)
Την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010 ψηφίσθηκε από τη Βουλή στο σύνολό του ο νέος νόμος με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας», με το Κεφάλαιο Β΄ του οποίου και με τα άρθρα 13 μέχρι 18 επέρχονται σοβαρές μεταβολές στην ισχύουσα νομοθεσία μας για τις εργασιακές σχέσεις. Ο νόμος αυτός με αριθμό 3899 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 212 τ. Α΄ της 17-12-2010 και οι διατάξεις του αφορούν τις εργασιακές σχέσεις άρχισαν να ισχύουν από την ημερομηνία δημοσίευσής του στο ΦΕΚ δηλαδή από 17/12/2010.
Συγκεκριμένα :
1) Με το άρθρο 13 του νέου νόμου προστίθεται στο άρθρο 3 του Ν. 1876/1990 «Για τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις», ένα νέο είδος συλλογικής σύμβασης με τον τίτλο «Ειδική Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας» (στο εξής ΕΕΣΣΕ). Με την ΕΕΣΣΕ αυτή, που υπογράφεται από εργοδότη, που απασχολεί οποιοδήποτε αριθμό εργαζομένων, έστω και λιγότερους από πενήντα (50) και από το επιχειρησιακό σωματείο των εργαζομένων αν υπάρχει, ή εν ελλείψει από το αντίστοιχο κλαδικό σωματείο ή την αντίστοιχη ομοσπονδία. Με τις ΕΕΣΣΕ αυτές μπορούν να ρυθμίζονται οποιαδήποτε θέματα του άρθρου 2 του Ν. 1876/1990 και επί πλέον ο αριθμός των θέσεων εργασίας στην επιχείρηση, οι όροι και οι προϋποθέσεις καθιέρωσης συστημάτων μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας και διαθεσιμότητας, ακόμη σε αντίθεση των προϋποθέσεων και των όρων που τίθενται στα αντίστοιχα άρθρα του πρόσφατου Ν. 3846/2010. Για το είδος αυτών των ΣΣΕ ρητά ορίζεται στο νέο νόμο ότι δεν θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 10 και 11 παρ. 2, 3 και 4 του Ν.1876/1990, που αφορούν στην συρροή περισσοτέρων συλλογικών ρυθμίσεων στο ίδιο πρόσωπο αφενός και αφετέρου στη δυνατότητα επέκτασης της ισχύος τους, αντίστοιχα.
Βασική όμως διαφορά για την κατάρτιση αυτού του είδος συλλογικής σύμβασης σε σχέση με τα λοιπά είδη ΣΣΕ του Ν. 1876/1990, είναι ότι για την νομιμότητα κατάρτισή της απαιτείται η προηγουμένη γνώμη του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.Κ.Ε.Ε.Ε.) που λειτουργεί στην κεντρική Υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε., για τη σκοπιμότητα της κατάρτισής της.
Βασική επίσης ρύθμιση του νόμου αυτού αποτελεί και η καθιέρωση εξαίρεσης, για το νέο είδος αυτό των ΣΣΕ του Ν. 1876/1990, από τον κανόνα που έθεσε η παρ. 7 του άρθρου δεύτερου του Ν. 3845/2010, (Μνημόνιο) και που αφορά στη δυνατότητα απόκλισης των όρων των επιχειρησιακών, ομοιοεπαγγελματικών και κλαδικών συλλογικών ρυθμίσεων από τους αντίστοιχους όρους της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ. Οι όροι της νέας αυτής ΕΕΣΣΕ όμως ενώ μπορούν να αποκλίνουν από τους όρους της αντίστοιχης κλαδικής ΣΣΕ και υπερισχύουν έναντι αυτής, δεν επιτρέπεται να καθιερώνουν αποδοχές και συνθήκες εργασίας μικρότερες από αυτές της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ.
2) Με το άρθρο 14 του νέου αυτού νόμου τροποποιούνται τα άρθρα 14, 15, 16 και 17 του Ν. 19876/1990, που αφορούν στη διαδικασία Μεσολάβησης για την υπογραφή ΣΣΕ, στην αρμοδιότητα και τη διαδικασία έκδοσης Διαιτητικής Απόφασης, στο δυνατό περιεχόμενο των Διαιτητικών Αποφάσεων, σε αντίθεση με το δυνατό περιεχόμενο των ΣΣΕ, και στον τρόπο επιλογής του προέδρου και των μελών του ΔΣ του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.), καθώς και των μελών των δύο χωριστών πλέον Σωμάτων Μεσολαβητών και Διαιτητών, αντίστοιχα. Ρητά δε ορίζεται στη νέα αυτή διάταξη ότι με τις Διαιτητικές Αποφάσεις θα καθορίζονται μόνο θέματα αποδοχών και δεν θα μπορούν να ρυθμίζουν τα λοιπά θεσμικά λεγόμενα θέματα (όπως π.χ. πρόσθετες άδειες, παροχές σε είδος, μειωμένα ωράρια, κ.λπ.), δυνατότητα που είχαν οι μέχρι σήμερα εκδιδόμενες Διαιτητικές Αποφάσεις.
3) Με τα άρθρα 15 και 16 του νόμου αυτού ρυθμίζονται διαδικαστικά θέματα λειτουργίας του Ο.ΜΕ.Δ. και ο τρόπος επιλογής των νέων Μεσολαβητών και Διαιτητών.
4) Με το άρθρο 17 του νέου αυτού νόμου:
α) Καταργείται η προσαύξηση 7,5% επί του καταβαλλομένου ωρομισθίου που προέβλεπε το άρθρο 2 του πρόσφατου νόμου 3846/2010 όσων εργάζονται με μειωμένο ωράριο για λιγότερες από τέσσερις (4) ώρες την ημέρα. Επομένως από την έναρξη ισχύος του νόμου οι μερικώς απασχολούμενοι θα δικαιούνται ίσο σε ποσό ωρομίσθιο αυτών των συγκρίσιμων συναδέλφων τους.
β) Καταργείται επίσης η προσαύξηση κατά 10% του ωρομισθίου όσων εργάζονται με μειωμένο ωράριο, που προέβλεπε το άρθρο 2 του Ν. 3846/2010 για την περίπτωση απασχόλησής τους τακτικά ή έκτακτα πέραν των ωρών που είχαν αρχικά συμφωνηθεί ημερησίως.
γ) Τροποποιείται η διάταξη του άρθρου 2 του Ν. 3846/2010 για το χρόνο διαρκείας της εκ περιτροπής εργασίας όταν αυτή καθιερώνεται μονομερώς από τον εργοδότη, αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους εργαζομένους, συλλογικά ή ατομικά, από έξη (6) σε εννέα (9) μήνες ανά ημερολογιακό έτος.
δ) Επεκτείνεται η διάρκεια ισχύος της σύμβασης δανεισμού προσωπικού από Εταιρεία Περιορισμένης Απασχόλησης (ΕΠΑ) από δώδεκα (12) σε τριάντα έξη (36) μήνες.
ε) Προστίθεται διάταξη στην παρ. 2 του άρθρου 74 του Ν. 3863/2010 με την οποία νομοθετείται για πρώτη φορά στο εργατικό μας δίκαιο, η σύμβαση δοκιμής, με διαφορετικό όμως τρόπο και χρόνο διαρκείας, αυτό που η θεωρία του δικαίου και η νομολογία των δικαστηρίων μας έχουν δεχθεί ως νόμιμο, με βάση την αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, που θεμελιώνεται στο άρθρο 5 του Συντάγματος και στο άρθρο 361 του Α.Κ. Ορίζεται δηλαδή ότι οι συμβάσεις αορίστου χρόνου που καταρτίζονται για περισσότερο από δώδεκα (12) μήνες θεωρούνται, αν δεν συμφωνηθεί ρητά άλλο τι από τα μέρη, ως συμβάσεις δοκιμής για τους πρώτους 12 (δώδεκα) μήνες οι οποίες μπορούν να καταγγελθούν οποτεδήποτε (εντός του 12μήνου) από τα μέρη χωρίς προειδοποίηση και χωρίς την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης.
στ) Αντικαθίσταται το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 74 του Ν. 3863/2010 ως εξής: «Σύμβαση μισθωτού με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου διαρκείας πέραν των 12 μηνών μπορεί να καταγγελθεί, για υπαλλήλους που έχουν εργασθεί από 12 μήνες έως 2 χρόνια, με προειδοποίηση ενός μηνός πριν την απόλυση».
ζ) Καταργείται το άρθρο 73 του Ν. 3863/2010, το οποίο ρύθμιζε διαφορετικά τον τρόπο επίλυσης των συλλογικών διαφορών εργασίας και προέβλεπε την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τη δυνατότητα προσφυγής των μερών στη διαδικασία του ΟΜΕΔ και την έκδοση Διαιτητικής Απόφασης καθώς και τα της συγκρότησης του Δ.Σ. και του Σώματος Μ-Δ του Ο.ΜΕ.Δ. και τέλος
η) Δίδεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Εργασίας να ρυθμίσει με απόφασή του κάθε διαδικαστικό και προθεσμιακό θέμα σχετικά με τις υποχρεώσεις των εργοδοτών έναντι των φορέων κοινωνικής ασφάλισης και του Σ.ΕΠ.Ε.
Αρθρο της PIM (9/1/2011 Διόρθωση μετά από σωστή παρατήρηση του Αναγνώστη Δικηγόρου κου ΗΛΙΑ ΜΠΑΧΑΡΗ ως προς το περιεχόμενο της παρ.5α του άρ.17 του Ν.3899/17-12-2010- Ν.ΠΑΤΕΛΗΣ)
