Τα χρόνια ασφάλισης (αριθμός ενσήμων) και το συνολικό ποσό που έχει καταβληθεί σε ασφαλιστικές εισφορές θα είναι τα δύο κριτήρια βάσει των οποίων θα διαμορφώνεται πλέον το ποσό της σύνταξης. Ο τρόπος υπολογισμού αλλάζει, όχι μόνον για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, αλλά και για τους ήδη συνταξιοδοτούμενους, που θα δούν το ποσό της σύνταξης τους να αναπροσαρμόζεται. Μετά από πολύμηνη «κυοφορία», εκδόθηκε η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας που καθορίζει τρόπο, διαδικασία και χρονοδιάγραμμα.
Η αναπροσαρμογή των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων δεν θα γίνει άμεσα, καθώς πρέπει πρώτα να επανυπολογισθούν όλες με βάση τα δύο προαναφερθέντα κριτήρια – καταβληθείσες εισφορές και χρόνια ασφάλισης – και εν συνεχεία με βάση το νέο σύστημα: «Εθνική» σύνταξη, «ανταποδοτική» και «προσωπική διαφορά» (διαφορά μεταξύ της τώρα καταβαλλόμενης και εκείνης που θα προκύψει με τον επανυπολογισμό).
Η διαδικασία επανυπολογισμού και αναπροσαρμογής πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2017.
Ενδέχεται όμως να καθυστερήσει, καθώς το χρονοδιάγραμμα δεν έχει τηρηθεί μέχρι τώρα και είναι αμφίβολο αν μπορεί να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου έπρεπε να έχουν υπολογισθεί περίπου 240.000 συντάξεις (το 10% των καταβαλλόμενων), αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτε, καθώς η σχετική εγκύκλιος εκδόθηκε μόλις το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, πριν από τα Χριστούγεννα.
Εκτιμάται ότι με τον επανυπολογισμό θα διαπιστωθεί ότι οι περισσότεροι συνταξιούχοι παίρνουν σύνταξη μεγαλύτερη από αυτή που θα λάβει ένας νέος συνταξιούχος, έχοντας ακριβώς τις ίδιες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (χρόνια ασφάλισης και εισφορές).
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, αλλά το υπερβάλλον ποσό θα καταβάλλεται ως «προσωπική διαφορά» και θα συμψηφίζεται με τυχόν μελλοντικές αυξήσεις στις συντάξεις.
Το ΔΝΤ επιμένει πάντως να μη δοθεί αυτή η προσωπική διαφορά και να κοπούν οι συντάξεις κατά το «υπερβάλλον» ποσό που θα προκύψει με τον επανυπολογισμό.
Στην εγκύκλιο που υπογράφεται από τον υφυπουργός Εργασίας Αναστ. Πετρόπουλο ορίζονται αναλυτικά τα εξής:
Διαδικασία επανυπολογισμού
Η διαδικασία αφορά τις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις, ή αυτές για τις οποίες οι αιτήσεις υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου, (έως τις 12 Μαΐου 2016). Προσοχή: Ο επανυπολογισμός δεν αφορά τις συντάξεις του ΟΓΑ.
Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μεγαλύτερο του ποσού που θα προκύψειμε την αναπροσαρμογή, το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά. Μετά την 1.1.2019 θα συμψηφίζεται κατ’ έτος – και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του – με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των νέων συντάξεων.
Στις περιπτώσεις που η καταβαλλόμενη σύνταξη είναι μικρότερη αυτής που προκύπτει από την αναπροσαρμογή, προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της διαφοράς κάθε χρόνο, ώστε σε πέντε χρόνια να έχει καλυφθεί η διαφορά (από το 2019 και έως το 2023 ).
Ποιες και πώς θα επανυπολογισθούν
Η διαδικασία αναπροσαρμογής αφορά τις κύριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου), φορέων αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας οι οποίοι εντάσσονται στον ΕΦΚΑ από 1/1/2017, πλην ΟΓΑ. Από την διαδικασία αναπροσαρμογής εξαιρούνται και οι συντάξεις που χορηγούνται από το Ταμείο Σύνταξης της Τράπεζας της Ελλάδος.
Αναπροσαρμόζονται οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, καθώς και εκείνες για τις οποίες η απόφαση εκδόθηκε μετά την 12/5/2016, όμως η έναρξη συνταξιοδότησης ανατρέχει σε προγενέστερη ημερομηνία.
Η διαδικασία αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων περιλαμβάνει δύο διακριτά στάδια προκειμένου να καθοριστεί στη συνέχεια η προσωπική διαφορά για κάθε συνταξιούχο:
Στο στάδιο αυτό, πραγματοποιείται από τον ΕΦΚΑ ή τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης (πλην της Τράπεζας της Ελλάδος και του ΟΓΑ) κατ’ αρχήν έλεγχος των στοιχείων βάσει των οποίων χορηγήθηκε η ήδη καταβαλλόμενη σύνταξη. Επιβεβαιώνονται η πληρότητα και ορθότητα των απαιτούμενων για την αναπροσαρμογή στοιχείων των ηλεκτρονικών αρχείων.
Κατά το στάδιο αυτό δεν ελέγχεται η ορθότητα των στοιχείων βάσει των οποίων εκδόθηκε η σύνταξη.
Σκοπός είναι η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού αρχείου στο οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα (χρόνος ασφάλισης, συντάξιμες αποδοχές, ασφαλιστικές κλάσεις ή ασφαλιστικές κατηγορίες, ποσοστό αναπλήρωσης, πιθανή μείωση λόγω λήψης μειωμένης σύνταξης κ.λπ.) προκειμένου να γίνει ο επανυπολογισμός.
Διπλό “τσεκάρισμα”
Τα μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό) που θα προκύψουν με τη χρήση του ηλεκτρονικού αρχείου, συγκρίνονται με τα μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό) που οι φορείς χορηγούν στους συνταξιούχους. Εάν η διαφορά που προκύπτει για κάθε συνταξιούχο μεταξύ των δύο αυτών ποσών συντάξεων είναι μικρότερη του 5%, θεωρείται ότι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο ηλεκτρονικό αρχείο είναι ορθά.
Εάν όμως η διαφορά είναι μεγαλύτερη του 5%, τότε οι φορείς θα πρέπει να ανατρέξουν στο συνταξιοδοτικό φάκελο ή σε οποιαδήποτε άλλη πηγή κρίνεται πρόσφορη (για παράδειγμα με τη χρήση στατιστικών στοιχείων για όμοια χαρακτηριστικά συντάξεων), προκειμένου να επαληθευτεί η ορθότητα των στοιχείων που έχουν καταχωρηθεί στο ηλεκτρονικό αρχείο και να γίνουν οι αναγκαίες διορθώσεις, ώστε η απόκλιση να μην υπερβαίνει κατ’ απόλυτη τιμή το 5%.
Δεδομένου ότι για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, θα ληφθεί υπόψη το σύνολο του χρόνου ασφάλισης, είναι πιθανόν να προκύψουν διαφορές σε σχέση με το χρόνο ασφάλισης βάσει του οποίου υπολογίστηκε η ήδη καταβαλλόμενη σύνταξη.
Για παράδειγμα εάν ο συνταξιούχος είχε συνολικό χρόνο ασφάλισης 45 ετών όμως η σύνταξή του με βάση το ισχύον κατά τη συνταξιοδότησή του νομοθετικό πλαίσιο υπολογίστηκε για 40 έτη ασφάλισης, στο ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να καταχωρηθεί η πρόσθετη πληροφορία ότι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης είναι 45 έτη.
Αντίστοιχα, εάν ο συνταξιούχος για παράδειγμα είχε συνολικό χρόνο ασφάλισης 15 ετών, όμως η σύνταξή του με βάση το ισχύον κατά τη συνταξιοδότησή του νομοθετικό πλαίσιο υπολογίστηκε για 20 έτη ασφάλισης, και στην περίπτωση αυτή στο ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να καταχωρηθεί και η πρόσθετη αυτή πληροφορία ότι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης είναι 15 έτη.
Αναπροσαρμογή
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επανυπολογισμού (επανελέγχου) των καταβαλλόμενων συντάξεων και τη δημιουργία κατάλληλου ηλεκτρονικού αρχείου, οι φορείς κύριας ασφάλισης προχωρούν στη διαδικασία αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων.
Με βάση τις προβλέψεις του νόμου Κατρούγκαλου, η χορηγούμενη σύνταξη αποτελεί το άθροισμα της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης. Συνεπώς για κάθε συνταξιούχο (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) θα υπολογιστεί με βάση το συνολικό χρόνο ασφάλισης η δικαιούμενη εθνική και ανταποδοτική σύνταξη.
Εθνική Σύνταξη
Η Εθνική Σύνταξη υπολογίζεται με βάση τα έτη ασφάλισης και διαμορφώνεται από 345,60 ευρώ (για χρόνο ασφάλισης μέχρι 15 έτη) έως 384 ευρώ (για χρόνο ασφάλισης 20 και πλέον έτη).
Για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας που έχουν συνταξιοδοτηθεί από φορείς κύριας ασφάλισης που προβλέπουν την καταβολή μειωμένης σύνταξης ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας (για παράδειγμα το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ), η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται μειωμένη ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 7 του ν.4387/2016.
Σε περίπτωση, όμως, που η σύνταξη καταβάλλεται από φορέα κύριας ασφάλισης που δεν προβλέπει την καταβολή μειωμένης σύνταξης ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας (για παράδειγμα ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ για τους παλαιούς ασφαλισμένους) η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται χωρίς μείωση, θεωρουμένου ότι ο συνταξιούχος έχει αναπηρία άνω του 80%.
Για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος με τις ειδικές διατάξεις του ν.612/1977 καταβάλλεται το πλήρες ποσό της Εθνικής Σύνταξης (384,00 ευρώ), ανεξαρτήτως του χρόνου ασφάλισης, χωρίς καμία μείωση λόγω διαμονής ή ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας, όπως άλλωστε προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 7 και 27 του ν.4387/2016.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα και για τον υπολογισμό Εθνικής Σύνταξης σε συνταξιούχους λόγω θανάτου, ανάλογα με το εάν ο θανών ήταν συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή γήρατος με τις ειδικές διατάξεις του ν.612/1977.
Ανταποδοτική Σύνταξη
Για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης εφαρμόζονται τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. Το τελικό ποσοστό αναπλήρωσης προκύπτει κλιμακωτά ανάλογα με τα έτη ασφάλισης που είχε ο συνταξιούχος κατά τη συνταξιοδότησή του (και τα οποία μπορεί να διαφοροποιούνται, όπως προαναφέρθηκε, από τα έτη ασφάλισης βάσει των οποίων υπολογίστηκε η σύνταξη με βάση το προγενέστερο ανά φορέα κύριας ασφάλισης νομοθετικό πλαίσιο).
Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με συνυπολογισμό πλασματικού χρόνου ασφάλισης χωρίς εξαγορά (χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας, λήψης σύνταξης αναπηρίας κ.λπ.), ο χρόνος αυτός λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό μόνο της Εθνικής Σύνταξης (σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί για τον υπολογισμό της Εθνικής Σύνταξης).
Στην περίπτωση της αναπροσαρμογής των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, δεν αναζητούνται οι συντάξιμες αποδοχές, αλλά ως βάση για την αναπροσαρμογή της κύριας σύνταξης λαμβάνεται, ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου υπολογίστηκε η ήδη χορηγηθείσα σύνταξη.
Για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με βάση τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, βάση αποτελεί ο συντάξιμος μισθός που προέκυψε στον απονέμοντα φορέα.
Σε περίπτωση που ο συντάξιμος μισθός συνδέεται με ασφαλιστικές κατηγορίες ή ασφαλιστικές κλάσεις ή τεκμαρτά ποσά, ο συντάξιμος μισθός υπολογίζεται αφού ληφθεί υπόψη η τρέχουσα τιμή τους κατά την 13/5/2016. Σε κάθε άλλη περίπτωση ως συντάξιμος μισθός υπολογίζεται σε τρέχουσες τιμές με τη χρήση των ποσοστών αναπροσαρμογής των συντάξεων που έχουν μεσολαβήσει από την ημερομηνία συνταξιοδότησης έως την 13/5/2016.
Στην περίπτωση του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, όπου οι συνταξιούχοι κατά τον υπολογισμό της σύνταξής τους είχαν καταταγεί με βάση τις αποδοχές τους σε ασφαλιστικές κλάσεις, ως συντάξιμος μισθός για την αναπροσαρμογή της σύνταξης λαμβάνεται το 25πλάσιο του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης, όπως έχει διαμορφωθεί από 1/10/2008.
Για παράδειγμα εάν ο συνταξιούχος του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ έχει καταταχθεί στην 26η ασφαλιστική κλάση έχοντας συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης, ως συντάξιμος μισθός για την αναπροσαρμογή της σύνταξης θεωρείται το ποσό των €2.198,25 (25 x €87,93). Συνεπώς, η ανταποδοτική σύνταξη για 35 έτη ασφάλισης ανέρχεται σε €2.198,25 x 33,81% = €743,23.
Προσωπική Διαφορά
Μετά την αναπροσαρμογή της κύριας σύνταξης, συγκρίνεται το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο με το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης με βάση τις διατάξεις του ν.4387/2016. Η διαφορά που προκύπτει αποτελεί την προσωπική διαφορά του συνταξιούχου.
Εάν η προσωπική διαφορά είναι θετική, όπως προαναφέρθηκε, εξακολουθεί να καταβάλλεται στο συνταξιούχο και μετά την 1/1/2019, μέχρι την οριστική εξάλειψή της και τον συμψηφισμό της με μελλοντικές αυξήσεις των συντάξεων. Εάν είναι αρνητική, δηλαδή το ποσό της σύνταξης με το νέο καθεστώς είναι υψηλότερο σε σχέση με εκείνο που έχει υπολογιστεί βάσει του προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου, τότε, όπως προαναφέρθηκε, προσαυξάνεται το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης σταδιακά.
Για τον καθορισμό της προσωπικής διαφοράς συγκρίνονται:
• Το καθαρό προ φόρου ποσό σύνταξης με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο (δηλαδή το ακαθάριστο ποσό σύνταξης αφαιρουμένων των κρατήσεων για την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, της εισφοράς του άρθρου 44 παρ. 11 του ν. 3986/2011, της εισφοράς του ν. 4024/2011 (άρθρο 2 παρ. 1 και 2), του ν. 4051/2012 (άρθρο 6 παρ. 1), της ΥΑ 476/2012 (ΦΕΚ 499, Β΄) και του ν. 4093/2012 (άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ5 περ. 1 και παρ. Β υποπαρ. Β3 περ. α) και της εισφοράς για υγειονομική περίθαλψη, όπως αυτή υπολογίζεται με τις ρυθμίσεις του ν. 4387/2016)
• Το καθαρό προ φόρου ποσό με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο (δηλαδή το ακαθάριστο ποσό της σύνταξης αφαιρουμένων της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, της εισφοράς του άρθρου 44 παρ. 11 του ν. 3986/2011 και της εισφοράς για υγειονομική περίθαλψη, όπως αυτή υπολογίζεται με τις ρυθμίσεις του ν. 4387/2016).
Στις περιπτώσεις που στον συνταξιούχο καταβάλλεται οικογενειακό επίδομα, ή έχει λάβει μειωμένη σύνταξη μετά την ισχύ του ν.4336/2011 και υπόκειται στην προβλεπόμενη από το νόμο αυτό πρόσθετη μείωση ύψους 10% μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ορίου συνταξιοδότησης, ή λαμβάνει το οργανικό ποσό της σύνταξης (και όχι το προβλεπόμενο ανά φορέα κύριας ασφάλισης κατώτατο όριο) μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, οι φορείς κύριας ασφάλισης θα υπολογίζουν την προσωπική διαφορά λαμβάνοντας υπόψη την καταβολή του οικογενειακού επιδόματος ή την αντίστοιχη μείωση του ποσού της σύνταξης.
Χρονοδιάγραμμα
Η διαδικασία αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως 30/9/2017, ενώ η αναπροσαρμοσμένη σύνταξη και η προκύπτουσα προσωπική διαφορά πρέπει να έχουν αποτυπωθεί στο πληροφοριακό σύστημα του ΕΦΚΑ έως 1/1/2018.
Ο επανυπολογισμός και η αναπροσαρμογή θα γίνουν σταδιακά ως εξής:
i) Μέχρι τις 30/9/2016 έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 10% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή τους να ολοκληρωθεί μέχρι 31/12/2016. Ήδη το χρονοδιάγραμμα έχει πέσει έξω, καθώς η εγκύκλιος για τον τρόπο καθορισμού της ανταποδοτικής σύνταξης εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου και καμία παλαιά ή νέα σύνταξη δεν έχει υπολογιστεί με τον τρόπο που προβλέπεται στο νόμο Κατρούγκαλου.
ii) Μέχρι 31/12/2016 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 40% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή τους να γίνει μέχρι 31/3/2017
iii) Μέχρι 31/3/2017 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 70% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να ολοκληρωθεί μέχρι 30/6/2017
iv) Μέχρι 30/6/2017 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός όλων των συντάξεων (100%) και η αναπροσαρμογή τους να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 30/9/2017.
ΠΗΓΗ: SOFOKLEOUSIN.GR
