Αλλάζει, με διαδικασίες – εξπρές, από το νέο έτος ο «χάρτης» των εργασιακών σχέσεων. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις για τους μισθούς και τους όρους εργασίας «αποκεντρώνονται» σε επίπεδο επιχείρησης με οδηγία να γίνουν μειώσεις αποδοχών, οι αποζημιώσεις λόγω απόλυσης καταργούνται για τους νέους που απασχολούνται δοκιμαστικά για 1 χρόνο σε μια επιχείρηση και μειώνονται για όσους εργάζονται έως 2 χρόνια στον ίδιο εργοδότη και… επεκτείνονται οι ευέλικτες μορφές εργασίας.
Οι 14 αλλαγές προκαλούν την αντίδραση των συνδικάτων και της ΓΣΕΕ η οποία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αποφάσισε για την Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου (παραμονή της προγραμματισμένης 24ωρης γενικής πανελλαδικής απεργίας) τρίωρη παναττική στάση εργασίας από τις 12 μ. – 3 μ.μ. και συλλαλητήριο στη 1 το μεσημέρι στο Σύνταγμα. Η ΓΣΕΕ εξέδωσε «οδηγία» στις Ομοσπονδίες να κηρύξουν ακόμη και 24ωρη απεργία.
Και οι διοικήσεις πολλών από αυτές (κυρίως των ΔΕΚΟ και των τραπεζών) ίσως το αποφασίσουν, καθώς βλέπουν ότι απειλούνται να «περιθωριοποιηθούν» και να χάσουν το ρόλο του κεντρικού διαπραγματευτή σε μια αγορά εργασίας όπου κάθε επιχείρηση θα μπορεί να καθορίζει τους δικούς της μισθούς και όρους εργασίας…
1. Τι αλλάζει στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας;
Μέχρι σήμερα οι μισθοί, τα επιδόματα και οι όροι εργασίας ρυθμίζονταν συλλογικά σε τρία επίπεδα. Η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας καθόριζε (και θα εξακολουθήσει να καθορίζει) τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας, οι κλαδικές και οι ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις προσδιόριζαν καλύτερους όρους σε κάθε κλάδο και επάγγελμα και οι επιχειρησιακές είχαν κάποιες επιπλέον ρυθμίσεις, σε επίπεδο επιχείρησης. Με το νέο καθεστώς, οι «ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις» μπαίνουν στη ζωή των εργαζομένων και των επιχειρήσεων και μάλιστα με αυξημένη ισχύ. Οι επιχειρησιακές συμβάσεις θα υπερισχύουν έναντι των κλαδικών και των ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων και κανένας υπουργός δεν θα μπορεί να τις «ακυρώνει».
2. Ποιες ανατροπές μπορούν να επιφέρουν στους όρους αμοιβής και εργασίας οι επιχειρησιακές συμβάσεις;
Μπορούν να αλλάξουν όλους τους όρους εργασίας και αμοιβής με γνώμονα «την ανάγκη προσαρμογής των επιχειρήσεων στις συνθήκες της αγοράς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας», όπως τονίζεται στο άρθρο 14 του νομοσχεδίου. Και όχι για να αποτραπούν λουκέτα ή ομαδικές απολύσεις (όπως επιδίωκε η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης). Σε ό,τι αφορά τις αποδοχές, ύστερα από τη διαπραγμάτευση της Λ. Κατσέλη με την τρόικα, θα έχουν ως «πάτωμα» τα ελάχιστα όρια μισθών και ημερομισθίων που προβλέπει η εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (αλλάζει ο νόμος που προέβλεπε την υπερίσχυσή τους ακόμη και έναντι της ΕΓΣΣΕ). Θεωρητικά, μπορεί να συμφωνούνται μειώσεις μισθών ακόμη και πάνω από 50% – 60% αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η ανώτατη αμοιβή, με βάση την ΕΓΣΣΕ, για έγγαμο υπάλληλο με τρεις τριετίες είναι σήμερα 1.020,80 ευρώ ενώ υπάρχουν συμβάσεις που, για τον ίδιο εργαζόμενο, η αμοιβή ξεπερνά τα 2.500 ευρώ. Ο κατώτατος μισθός για τον νεοπροσλαμβανόμενο θα είναι τα 739,56 ευρώ. Οι επιχειρησιακές συμβάσεις θα μπορούν, ακόμη, να προβλέπουν ελαστικά ωράρια εργασίας, συμφωνία για τον αριθμό των απολύσεων που θα γίνουν στη διάρκεια του χρόνου (πλην των ομαδικών για τις οποίες εξακολουθούν να ισχύουν τα όρια για όλες τις επιχειρήσεις), νέους κανονισμούς εργασίας, ειδικούς όρους για την εκ περιτροπής εργασία, τη μερική απασχόληση κ.ά.
3. Μπορεί να αρνηθεί ο εργαζόμενος την εφαρμογή μιας ειδικής επιχειρησιακής σύμβασης;
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να την αρνηθεί, εφόσον έχει υπογραφεί ανάμεσα στον εργοδότη και τους εκπροσώπους των εργαζομένων. Αν, μάλιστα, απολυθεί όσο διαρκεί η επιχειρησιακή σύμβαση, ο εργοδότης θα του καταβάλει την αποζημίωση με βάση το νέο μειωμένο μισθό.
4. Ποιοι θα μπορούν να υπογράφουν τις ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας;
Κάθε εργοδότης που απασχολεί λιγότερους από 50 εργαζόμενους με το επιχειρησιακό σωματείο και αν δεν υπάρχει, με το αντίστοιχο κλαδικό ή την αντίστοιχη Ομοσπονδία.
5. Στις ΔΕΚΟ και σε επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των ΟΤΑ θα υπογράφονται τέτοιου τύπου συμβάσεις;
Θεωρητικά ναι. Ωστόσο, το νομοσχέδιο καταργεί, για το 2011 (προς το παρόν), το δικαίωμα. Το κράτος, ως εργοδότης επιβάλλει διά νόμου μία οριζόντια μείωση μισθών 10% σε αποδοχές πάνω από τα 1.800 ευρώ, περιορισμούς στις πρόσθετες αμοιβές και καταργήσεις Κανονισμών Εργασίας (με «πιλότο» την ΑΤΕ).
6. Μπορεί το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης να απαγορεύσει την εφαρμογή ειδικής επιχειρησιακής σύμβασης;
Η ειδική επιχειρησιακή σύμβαση θα κατατίθεται μαζί με μια «αιτιολογική έκθεση» στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου της Επιθεώρησης Εργασίας το οποίο απλώς θα γνωμοδοτεί για τη σκοπιμότητα. Δεν θα μπορεί να απορρίπτει την εφαρμογή της σύμβασης.
7. Πως θα «λύνονται» οι διαφορές που θα προκύπτουν στη διαπραγμάτευση ανάμεσα στον εργοδότη και το επιχειρησιακό σωματείο;
Αν δεν μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία, θα έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν είτε από κοινού είτε μονομερώς (εφόσον το ένα μέρος έχει ζητήσει τη μεσολάβηση) στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας. Ο ΟΜΕΔ, σύμφωνα με το νέο καθεστώς, θα μπορεί, ωστόσο, να εκδίδει απόφαση διαιτησίας μόνο για τους μισθούς και τα ημερομίσθια.
8. Τι θα γίνεται στις επιχειρήσεις κάτω των 20 εργαζομένων όπου δεν μπορεί να συσταθεί σωματείο;
Στις επιχειρήσεις αυτές δεν θα υπογράφονται ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις. Οι όροι αμοιβής και εργασίας θα είναι υποχρεωτικά αυτοί που προβλέπουν η κλαδική ή η ομοιοεπαγγελματική σύμβαση αφού και με το νέο καθεστώς ο εκάστοτε υπουργός διατηρεί το δικαίωμα να επεκτείνει και να κηρύξει γενικά υποχρεωτική για όλους τους εργαζόμενους του κλάδου ή ενός επαγγέλματος μια συλλογική σύμβαση εργασίας η οποία έχει υπογραφεί και δεσμεύει το 51% των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος. Αν δεν υπάρχει κλαδική σύμβαση, θα ισχύουν? ατομικές συμβάσεις με τους όρους της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
9. Αν δεν ισχύει καμία κλαδική σύμβαση εργασίας και δεν υπάρχει ούτε επιχειρησιακή σύμβαση πώς θα ρυθμίζονται οι όροι αμοιβής και εργασίας στην επιχείρηση;
Θα ρυθμίζονται με ατομικές συμβάσεις οι οποίες θα έχουν ως ελάχιστο «δίχτυ» προστασίας τους όρους αμοιβής και εργασίας της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης που υπογράφει η ΓΣΕΕ με τις εργοδοτικές οργανώσεις.
10. Τι αλλάζει και για ποιους με τις αποζημιώσεις σε περίπτωση απόλυσης;
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη μη πληρωμή αποζημίωσης στο νέο που θα απασχολείται «δοκιμαστικά» για 1 χρόνο σε μια επιχείρηση (η δοκιμαστική περίοδος από 2 – 6 μήνες που ήταν αυξάνεται τώρα στον 1 χρόνο). Προβλέπει, ακόμη, την καταβολή 1 μισθού (αντί των 2) σε περίπτωση απόλυσης, με προειδοποίηση, υπαλλήλου που εργάζεται από 1 – 2 χρόνια στον ίδιο εργοδότη. Οι αλλαγές αυτές έχουν γενική εφαρμογή και δεν συνδέονται με τις επιχειρησιακές συμβάσεις.
11. Θα συνεχίσει να ισχύει η προσαύξηση ωρομισθίου για τις υπερωρίες που θα κάνει ο μερικώς απασχολούμενος με απόφαση του εργοδότη;
Οχι. Καταργείται η προσαύξηση 10% του ωρομισθίου που είχε ψηφιστεί πριν από μερικούς μήνες. Ο μερικώς απασχολούμενος, εφόσον του ζητηθεί να εργαστεί επιπλέον ώρες, θα αμείβεται όπως και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι.
12. Τι αλλάζει για τους «ενοικιαζόμενους» εργαζόμενους;
Το νομοσχέδιο επανακαθορίζει τη διάρκεια της απασχόλησης των εργαζομένων σε έμμεσο εργοδότη (με τυχόν παρατάσεις) στους 36 μήνες από 18 που είναι σήμερα. Μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.
13. Επεκτείνεται κι άλλο η εκ περιτροπής εργασία;
Αυξάνεται από τους 6 στους 9 μήνες το διάστημα που μπορεί ο εργοδότης να επιβάλει σύστημα εκ περιτροπής εργασίας (απασχόληση για λιγότερες ώρες, ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες) αντί να προχωρήσει σε απολύσεις. Ο νόμος τον υποχρεώνει απλώς να ενημερώσει τους εκπροσώπους των εργαζομένων και να διαβουλευτεί μαζί τους.
14. Αλλάζει κάτι στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων για αναγγελίες προσλήψεων-απολύσεων;
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι με υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν «θα απλοποιηθούν οι διαδικασίες και θα τροποποιηθούν οι προθεσμίες αναγγελίας».
13/12/2010
Πηγή: Ημερησία
